Dominicanenkerk

‘Gods own library’, zo werd de boekhandel beschreven die thans gevestigd is in de voormalige dominicanenkerk. De kerk deed dienst als concertzaal en tentoonstellingsruimte, als bibliotheek en archiefbewaarplaats, als carnavalstempel en als fietsenstalling. Kortom: een gebouw met een bewogen historie.

De Dominicanenkerk is de oudste Gotische kerk in de stad, gebouwd tussen 1267 en 1294, weliswaar Gotisch van bouwstijl, maar nog met tal van Romaanse elementen. Vanaf de dertiende eeuw lagen het klooster en de kerk van de Dominicanen aan de rand van de toenmalige stadskern, bijna tegen de eerste stadsmuur aan. Nu vormt het voormalige gebied van de Dominicanen het middelpunt van een compleet hernieuwd winkelgebied in de Maastrichtse binnenstad.

De Dominicanen zetelden hier tot 1795.

De kerk is uit mergel opgebouwd op een basement van kolenzandsteen en bezit nog steeds zijn originele kapconstructie, een van de alleroudsten in Nederland. De sluitstenen in het middenschip zijn versierd met gebeeldhouwde voorstellingen uit het leven van Christus. De gewelfbeschilderingen tonen voorstellingen van heiligen en werden geschilderd door de monnik Jan Vasoens in 1619.

In 1861 ontdekte de Maastrichtse politicus Victor de Stuers (1843-1916), de founding father van de Nederlandse monumentenzorg, een muurschildering uit 1337 op het tweede muurvlak van de noordelijke zijbeuk, een schildering van grote kunsthistorische waarde. Het is namelijk de oudste muurschildering in ons land; afgebeeld zijn scenes uit het leven van Thomas van Aquino. De zuilen worden bekroond met kapitelen uit Naamse hardsteen.

Aan de noordwestzijde van de kerk rest nog een kleine gedeelte van het voormalige Dominicanenklooster, bestaande uit een mergelstenen barokke gevel, die werd gebouwd tussen 1660 en 1664. Daarachter moet de portiersloge hebben gelegen van het klooster. Het ontwerp van deze krullerige gevelwand wordt toegeschreven aan de Dominikaner monnik Franciscus Romanus. Vanaf 1805 heeft de kerk allerlei bestemmingen gehad, eerst als stadsmagazijn en vanaf 1917 als officiële concertzaal van het Maastrichts Stedelijk Orkest en daarna werd de kerkruimte voor velerlei andere doeleinden gebruikt. In het aanpalende moderne winkelcentrum Entre Deux herinnert een aantal gietijzeren sluitstenen in de vloer eraan dat hier ooit een klooster lag: de stapstenen vermelden de namen van de getijden, zoals die door de monniken dagelijks werden gebeden.

De sluitstenen en de fraaie bronzen sluithekken van het winkelcentrum voorstellende ontluikende varens werden ontworpen door kunstenares Desirée Tonnaer.

Terug naar overzicht